معرفی گرایش ها مدیریت دولتی

تعریف و هدف

دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی با هدف آماده ساختن دانشجویان شاغل درسازمان‌های دولتی جمهوری اسلامی ایران جهت احراز مشاغل حرفه‌ای مدیریت در سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی تنظیم و تدوین گردیده است.

منظور از این دوره موشکافی دقیق وظایف اساسی و تخصصی سازمان‌های دولتی و بهبود و توسعه مهارت و استعدادهای دانشجویان  در تشخیص  و  شناخت  مسایل  مدیریت، نحوه گردآوری اطلاعات مربوط، تجزیه و تحلیل و طبقه‌بنــدی آنها، بررسی راه‌حل‌های ممکن در مورد مسایل، تصمیم‌گیری و اجرای تصمیمات  متخذه، کنترل و نهایتاً ارزیابی از نتایج می باشد.

به عبارتی دقیق‌تر اهداف این برنامه فراهم آوردن زمینه‌های رشد فردی و حرفه‌ای و توسعه توانایی دانشجویان برای تطبیق  برنامه‌های سازمان با شرایط زمان و انعطاف‌پذیری با تغییرات و تحولات و در نهایت بالا بردن کارآیی و ثمربخشی دستگاه‌های دولتی است.


نقش و توانایی

فارغ‌التحصیلان این دوره با مهارت‌ها و توانایی‌های مختلفی که در امور اجرایی مشاوره و پژوهشی حاصل می‌کنند، می‌توانند در زمینه مسایل سازمانی، رفتاری، اقتصادی، اداری و مالی در رده مدیران اجرایی و یا مشاوران سازمان‌های دولتی به کارهای اداری، بازرگانی، صنعتی و مشاوره اشتغال ورزند و در امور پژوهشی و تحقیقات نقش مؤثری را به عهده گرفته و به تدریج آمادگی پذیرش مسئوولیت‌های سنگین‌تری را پیدا کنند.


ضرورت و اهمیت

اداره امور سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی با توجه به وسعت عمل، تنوع و پیچیدگی مسایل مطروحه، امروزه بدون استفاده از دانش مدیریت میسر نمی‌باشد، با توجه به گسترده‌تر شدن نقش دولت در جمهوری اسلامی نیاز به تربیت مدیرانی که بامشکلات، نارسایی‌ها و مسایل موجود در جامعه آشنا بوده و توانایی تفکر، تشخیص و شناخت، بررسی، تجزیه و تحلیل و ارائه راه‌حل‌های ممکن برای آن‌ها را داشته باشند، هر روز برجسته‌تر شده و اهمیت و ضرورت بیشتری می یابد.


معرفی گرایش های رشته مدیریت دولتی در دانشگاه پیام نور

رشته مدیریت دولتی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور شامل 7 گرایش زیر می باشد:

1. گرایش بودجه و مالیه عمومی

دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش بودجه و مالیه عمومی به بررسی عملیات و فعالیت های مربوط به چگونگی انجام هزینه های دولت ها، روش های جمع آوری در آمدها و نحوه اداره وجوه و منابع مالی می پردازد. یکی از مسائلی که فکر اقتصاددانان امروز را به خود مشغول می کند و در تمامی کشورهای جهان، چه کشورهای توسعه یافته و چه کشورهای در حال توسعه موضوع داغ روز است و آن تحت عنوان بودجه و مالیه عمومی است. دلیل اهمیت آن را می توان گسترش روز افزون وظایف دولت ها، گسترش نیازهای ملت ها و منابع محدود در حال کاهش کشور خلاصه کرد و این باعث علم جدیدی بنام علم مالیه عمومی گردید. تربیت متخصصین در این حوزه به عهده دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش بودجه و مالیه عمومی است.

از مباحث عمده و مهمی که در دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش بودجه و مالی عمومی به آنها پرداخته می شود عبارتند از: بودجه در سازمان های دولتی، اقتصاد بخش دولتی، ارزشیابی عملکرد دولت در اجرای پروژه های عمرانی و مالیه عمومی.


2. گرایش توسعه منابع انسانی

توسعه منابع انسانی، به منظور تحقق اهداف و اجرای قوانین و تکالیف قانونی مرتبط، مسئولیت سیاستگذاری، راهبری و نظارت بر کلیه امور مرتبط با حوزه منابع انسانی اعم از مسئولیت جذب، نگهداری، به کارگیری موثر و توسعه کارکنان شرکت یا سازمان را به عنوان مهمترین سرمایه سازمانی عهده دار می باشد و این مهم را با بهره مندی از پژوهش های هدفمند منابع انسانی، فناوری و ارتقاء مستمر سیستم های مدیریتی نوین و اثربخش و با تکیه بر دانش و شایستگی های سرمایه انسانی خود به انجام می رساند تا بتواند به اهداف خود در راستای حفظ و تداوم زنجیره ارزش دست یابد.

به طور کلی هدف رشته کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش توسعه منابع انسانی، تبیین سیاست ها و اقدامات مورد نیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه هایی از فعالیت‌ کارکنان بستگی دارد، به ویژه برای کارمندیابی، آموزش دادن به کارکنان، ارزیابی عملکرد، دادن پاداش و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان. کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی با علومی چون مدیریت رفتار، روانشناسی صنعتی (روانشناسی کار)، اقتصاد نیروی انسانی، آمار و کامپیوتر ارتباطی تنگاتنگ دارد. کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی باید برای سازمان ها ارزش آفرینی کند. این ارزش آفرینی هم برای کارکنان و سازمان می باشد و هم برای مشتریان سازمان، سرمایه گذاران و همچنین جامعه است.


3. گرایش خط مشی گذاری عمومی

خط مشی گذاری عمومی را به شکل های مختلف تعریف کرده اند، اما به طور ساده می توان گفت خط مشی گذاری عمومی تصمیمی است که در قالب یک مشکل عمومی اتخاذ می شود. اما باید در نظر داشت خط مشی صرفا اتخاذ تصمیم نیست، بلکه فرایندی است شامل تمام اقدامات که از زمان احساس مشکل شروع می شود و به ارزیابی نتایج حاصل از اجرای خط مشی ختم می گردد. بنابراین، تدوین دستور کار از قابل توجه ترین مباحث خط مشی گذاری است که مشخص می کند چه مسایلی مورد توجه و بررسی قرار گیرند و کدام مسائل، اصلا مطرح نشوند و ...

با توجه به نیازهای روز جامعه یا سازمان، لازم است خط مشی عمومی برای سازمان یا جامعه تعریف گردد و با توجه به حساسیت و اهمیت این موضوع، یک فرآیند کاملا تخصصی برای آن باید تعریف گردد و متخصصین زبده در این امر وارد گردند. دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش خط مشی گذاری عمومی برای تربیت چنین مدیرانی طراحی شده است تا با دانشی که در دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش خط مشی گذاری عمومی به دست می آورند بتوانند در مواقع مقتضی به ایفای نقش تخصصی خود بپردازند.

نظریه های خط مشی گذاری عمومی، فراگرد خط مشی گذاری و تصمیم گیری و بررسی مسائل مدیریت ایران مباحث اصلی دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش خط مشی گذاری عمومی هستند.


4. گرایش طراحی سازمان های دولتی

مفهوم عملکرد در دو دهه گذشته در مرکز تحولات مدیریت دولتی قرار گرفته و به هدف محوری آن تبدیل شده است. مسلما هر سازمان دولتی برای هدفی خاص طراحی شده است و رسیدن به آن اهداف مدیریت خاص آنها را می طلبد. با توجه به تحولات روزافزون در تمامی ابعاد جامعه، نیازهای متنوعی نیز در جامعه ایجاد می شود و متعاقب آن، سازمان یا تشکیلاتی برای برطرف کردن آن نیاز باید ایجاد گردد. لذا باید متخصصینی مجرب و آگاه به تمامی نیازهای روز جامعه و دولت وجود داشته باشند تا با دانش خود ضمن طراحی سازمان های مورد نیاز جامعه و دولت بتوانند در جهت رفع نیازهای جدید ایفای نقش نمایند. دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش طراحی سازمان های دولتی با این هدف طراحی شده است. مباحثی چون سازماندهی و طراحی سازمان، بازمهندسی تشکیلات دولتی و حکومت الکترونیک، مباحث اصلی دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش طراحی سازمان های دولتی را تشکیل می دهند.


5. گرایش مدیریت تحول

دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش مدیریت تحول در مورد سازمان ها و همچنین افرادی که درون سازمان ها هستند و چگونگی کارکرد آنها بحث می کند. همین طور در زمینه تغییرات برنامه ریزی شده ای که منجر به ترغیب افراد، گروه ها و سازمان ها به کارکرد بهتر می شود، سخن به میان می آورد. تغییر برنامه ریزی شده مستلزم آگاهی های کلی، کار و فعالیت سخت و مجدانه در طی زمان، دارا بودن رویکردی اصولی و هدف مدار و دانشی معتبر و نافذ در مورد پویایی های سازمانی و چگونگی تغییر آنهاست.

مدیران تحول سازمان، به کمک یکدیگر برنامه های تحول سازمان را اداره می کنند. مجریان تحول سازمانی مشاورینی هستند که در زمینه نظریه و عمل تحول سازمان، آموزشی لازم و کافی دیده اند و پویایی و تغییر سازمانی را درک کرده اند. دوره کارشناسی ارشد مدیریت دولتی گرایش مدیریت تحول با در بر داشتن مباحثی چون مدیریت تحول و بهبود سازمانی در بخش دولتی، حکومت الکترونیک و بازمهندسی تشکیلات دولتی، به تربیت مدیران لایق در زمینه تحول سازمانی می پردازد.


6. گرایش مدیریت رفتار سازمانی

رفتار سازمانی به بررسی رفتار گرایش و عملکرد کارکنان در محیط سازمانی، تاثیر سازمان و گروه بر ادراکات، احساسات و عملکرد کارکنان تحت تاثیر محیط بر سازمان و منابع انسانی و اهداف و تاثیر کارکنان بر سازمان و سود آوری آن می پردازد. بنابراین می توان گفت رفتار سازمانی عبارت است از بررسی رفتار انسان و سازمان و مطالعه خود سازمان. 

مدیریت رفتار سازمانی یا Organizational Behavior یکی از درس‌های پایه مدیریت است که سالهاست در بیشتر دوره‌های مدیریتی در سراسر جهان، آموزش داده می‌شود. قدیمی بودن و ریشه‌دار بودن مفهوم رفتار سازمانی، به آن معنی نیست که دانش مدیریت رفتار سازمانی هم تا همین حد، قدمت و سابقه دارد: از عمر رسمی این رشته، صرفاً چند دهه می‌گذرد. البته این را هم باید بگوییم که طی یک یا دو دهه‌ی اخیر، رفتار سازمانی به شکل ویژه‌ای مورد توجه قرار گرفته و اهمیت رفتار سازمانی را بیش از پیش به رسمیت شناخته‌اند.

درس مدیریت رفتار سازمانی، پیام مهمی هم برای کارکنان سازمان دارد. این‌که: «سازمان برای یک هدف جمعی شکل گرفته است.»


7. گرایش مدیریت تطبیقی و توسعه

به طور کلی مدیریت تطبیقی به شباهت ها و اختلافات موجود میان سیستم های مدیریت و کسب کار در زمینه های مختلف تاکید دارد. این مقایسه می تواند بین سازمان های بزرگ و کوچک، کشورهای موفق و ناموفق و کشورهای پیشرفته و درحال توسعه انجام شود. مطالعه مدیریت تطبیقی از طریق گسترش دامنه متغیرهایی که براساس آنها یک پدیده خاص مدیریتی یا سازمانی می تواند مورد مطالعه قرار گیرد .

مدیریت دولتی نیز از طریق روش های مدیریت تطبیقی می تواند رشد نموده و به توسعه این دانش کمک کند. در رشته دکترای مدیریت دولتی گرایش مدیریت تطبیقی و توسعه، دانشجویان با مباحثی چون مدل ها و مبانی نظری مدیریت تطبیقی، مدیریت توسعه و مفهوم توسعه پایدار، اقتصاد بین الملل و توسعه و نقش مدیریت تطبیقی در توسعه آشنا شده و به فعالیت های پژوهشی در این زمینه ها می پردازند.